Uznawani za twórców Programowania Lingwistycznego Richard Bandler i John Grinder odkryli, że na podstawie kierunku, w jakim ktoś patrzy, można wnioskować o naturze jego myślenia. Opinie innych naukowców na temat ich teorii są podzielone. Sceptycy wydają się jednak pozostawać w mniejszości. Zresztą poeksperymentujcie same.
Co wynika z badań Bandlera i Grindera?
Gdy ktoś przypomina sobie jakiś obraz z przeszłości, mimowolnie kieruje wzrok w lewo w górę.
Takiej reakcji możemy się spodziewać, gdy spytamy:
- Jakiego koloru był twój pierwszy rower?
- W jakich butach byłaś na studniówce?
- Ile pięter miał budynek twojej szkoły podstawowej?
Gdy ktoś tworzy w umyśle jakiś obraz, spogląda w prawo w górę.
Zareaguje tak na pytania:
- Możesz wyobrazić sobie mrówkę kierującą motorowerem?
- Jak wygląda ufoludek?
- Wyobraź sobie lecącego wieloryba.
Gdy ktoś przypomina sobie zapamiętany dźwięk, spogląda w lewo.
Skieruje wzrok w lewo, gdy zapytamy:
- Pamiętasz, jak matka śpiewała ci do snu?
- Brzmienie jakiego instrumentu najbardziej lubisz?
- Jaki masz dzwonek w telefonie?
Gdy ktoś tworzy w umyśle jakiś dźwięk, spogląda w prawo.
To reakcja na pytania:
- Wyobraź sobie brzmienie języka suahili (lub innego, którego nigdy nie słyszał)?
- Wyobraź sobie dźwięk wyższy od najwyższego jaki mogą wydać skrzypce.
- Wyobraź sobie jak Amerykanin powiedziałby "w Szczebrzeszynie".
Gdy ktoś prowadzi dialog z samym sobą, spogląda w lewo w dół.
Spojrzy tak, gdy usłyszy:
- Musisz rozważyć wszystkie za i przeciw.
Gdy kogoś zaprzątają własne odczucia, patrzy w prawo w dół.
To możliwa reakcja na pytania:
- Jak czułeś patrząc jak ona odchodzi?
- Nie zimno Ci w stopy?
- Lubisz zapach bzu?
Gdy ktoś patrzy nic nie widzącym wzrokiem prosto, może zarówno sobie coś przypominać, jak i tworzyć. Prawdopodobnie myśli zaprząta mu coś, co jest dla niego ważne.
Może to i ciekawe, powiecie, ale miało być o wykrywaniu kłamstwa.
Zanim wyjaśnimy, jak na podstawie kierunku spojrzeń zdemaskować kłamcę, trzy ważne uwagi:
- Wymienione wyżej reakcje, są reakcjami osoby praworęcznej, ktoś leworęczny będzie kierować wzrok w stronę przeciwną (tzn. lewa-prawa, ale nie góra- dół).
- Nie wszyscy tak reagują, postarajcie się więc najpierw ustalić, czy tak jest w przypadku waszego rozmówcy. Możecie to zrobić obserwując jego reakcje na pytania, na które znacie odpowiedź.
- Oceniając prawdziwość czyjejś wypowiedzi nie można opierać się na pojedynczych sygnałach. One mogą ale nie muszą świadczyć o kłamstwie. Im bogatszy zespół oznak mogących świadczyć o kłamstwie, tym jest ono bardziej prawdopodobne.
Jeśli same jeszcze do tego nie doszłyście, to pora wyjaśnić, jak praktycznie wykorzystać wyniki badań Bandlera i Grindera.
Załóżmy, że macie przyjaciółkę, która lubi Wam imponować, a niekoniecznie ma czym. Spotykacie ją po kilku tygodniach niewidzenia, a ona mówi z dumą, że spędziła tydzień na Karaibach. Poproście ją, by opowiedziała, jak wyglądała plaża, na której spędzała czas. Jeśli rzeczywiście tam była, opowiadając będzie sięgać po obrazy do pamięci, a więc powinna patrzeć w lewo w górę. Jeśli patrzy w przeciwnym kierunku, czyli w prawo w górę, to prawdopodobnie nie była na Karaibach i buduje w umyśle obraz tego, o czym opowiada. Albo mówi prawdę ale jest leworęczna. 😀